PROF. DR. HİDAYET AKDEMİR

Baş dönmesi ve dengesizlikle gelen tehlike
Baş dönmesi oldukça sık rastlanılan bir şikayettir. Hastanelerin acil servislerine bu şikayetle başvuran hastaların oranı %25 tir. Baş dönmesi, beyin ya da kulak kaynaklı olabilir ve önlem alınmadığı taktirde sağlığınızı tehdit eden boyutlara varabilir.
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hidayet Akdemir, baş dönmesi ve dengesizliği anlattı. 

Baş dönmesi kişinin kendisinin veya çevresinin dönmesi olup, oldukça sık rastlanılan bir şikayettir. Baş dönmesi hastanelerin acil servislerine başvuran hastaların  % 25'ini teşkil eder. Bu rahatsızlık santral (beyin) ya da periferik (kulak) kaynaklı olabilir. Santral kaynaklı baş dönmesi ve dengesizlik şikayeti beyincik hastalıklarında daha çok görülmektedir. Beyincikte yer alan tümörler; damar genişlemesinden, doğumsal anomalilerden (beyincik sarkması), istemik hastalıklardan dolayı oluşabilir.

BEYİNCİK SARKMASI 4 TİPTİR

En sık görüleni Tip-1 olanıdır. Bu tip beyincik sarkması genelikle genç erişkinlerde görülür. Beyincik sarkması doğuştan beyincik etrafındaki kemik yapılarının darlığı veya yer değiştirmesi, beyincik içerisindeki dokuların yapışıklıkları nedeniyle içerisindeki su kanalların bir kısmının kapanması yanında beyincik dokularının omurilik kanalına doğru uzamasıdır.

Hastalık genellikle 25-35 yaşları arasında görülmesine rağmen, nadiren çocuklarda da rastlanmaktadır. Son yıllarda MR görüntüleme teşhis yöntemleriyle bu hastalığın teşhisi daha kolay ve hızlı konulmaktadır. Hastalığın kalıtsal geçişi iyi bilinmekle birlikte kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir. 

HASTALAR NE TÜR ŞİKAYETLERLE DOKTORA BAŞVURMAKTADIRLAR?

Bu hastaların şikayet ve bulguları çok fazla olup, hastaların takriben % 30 'u hiç bir şikayet vermezken, %70 ise uzun süreli, ilerleyici ve ciddi nörolojik şikayetlerle hastanelerin değişik polikliniklerine başvurmaktadır. Başlıca şikayetler baş dönmesi ve dengesizliktir. Hastalarda öksürük ve hapşırma gibi kafa içi basıncını artıran hareketler sonrası baş ağrısı, baş dönmesi, boyun ağrısı, görme şikayetleri gibi uzun süreli şikayetleri vardır. Bu hastalar bilmeden hastanelerin Nöroloji, Beyin cerrahi, Psikiyatri, KBB, Göz hastalıkları, Göğüs hastalıkları, Kardiyoloji, Dahiliye, Fizik tedavi ve acil servisler gibi pek çok polikliniklere başvururlar.

HASTALARDA GÖRÜLEN KLİNİK ŞİKAYET BULGULARI:

- Oto nörolojik işaretler: baş dönmesi, dengesizlik, kulak çınlaması, işitme kaybı.

- Kafa içi basıncın artmasına bağlı olarak oluşan baş ağrısıdır. Ağrılar enseden başlayıp, gözlerin arkasına, boyuna ve omuzlara doğru yayılır.

- Omurilik siniri içerisinde sıvı birikimine bağlı şikayetler hastaların % 40-60'ında görülür. Kollarda kas güçsüzlüğü, duyu kaybı, ellerde beceri ve koordinasyon bozuklukları görülmektedir.

- Göz bulguları: gözlerin arkasında basınç ve ağrı, bulanık görme, çift görme, ışığa ve güneşe bakamama.

- Beyincik şikayetleri, dengesizlik, koordinasyon ve beceri bozuklukları, yutma güçlüğü, ses kısıkığı, ellerde titremeler, uyku apnesi 

Dengesizlik ve baş dönmesi çeken hastaların beyin sinir cerrahi uzmanı tarafından muayene edilerek teşhis için gerekli görüntüleme tekniklerinin (Beyin MR, Servikal MR, Beyin BT, Odiometrik gibi testler) yapılması gerekmektedir.

BAŞ DÖNMESİ VE DENGESİZLİK NASIL TEDAVİ EDİLMEKTEDİR?

Tedavi öncelikle altta yatan asıl hastalığın tedavisiyle başlamaktadır. Örneğin, kulak kaynaklı baş dönmeleri KBB hekimi tarafından tıbbi veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilmektedir. Beyin kaynaklı baş dönmeleri ve dengesizlik ise nörololojk branşlardaki hekimlerce tedavi edilmektedir. 

Beyin cerrahisini ilgilendiren baş dönmesi ve dengesizlik şikayeti beyincik sarkmasına bağlı ise ameliyatla tedavi edilmelidir.

Beyincik sarkması şikayetlerinin, hastanın günlük hayatını büyük ölçüde etkileyip etkilemediği tespit edilmelidir. Bunun yanında, görüntüleme tekniklerinden MR bulgularındaki nümerik sarkmadan ziyade, hastanın şikayetleri esas alınmalıdır.  

Doğumsal anomalinin tıbbı tedavisi yoktur. Nörolojik cerrahlar bu hastalığı tedavi etmeden önce hastalığın tipini ve eşlik eden diğer anomalileri doğru tanımlamalıdır. Cerrahi tedavide amaç; ense bölgesinde sıkışan beyin yapılarındaki basıncı gidermek, beyin omurilik suyunun akışındaki engeli ortadan kaldırarak bu suyun akışını sağlamaktır.

Hastaya doğru teşhis, doğru teknik uygulandığında cerrahi başarı yüksek olur. Çocuklardaki beyincik sarkmalarında tedavi genellikle ilerleyici nörolojik bulguları olanlarda, beyin sapı ve beyinciğe ait basınç bulguları mevcutsa, cerrahi olarak tedavi edilmelidir.

Baş dönmesi ve dengesizlik şikayetlerinin hangi sebepten kaynaklandığının doğru araştırılması, uygun teşhis yöntemlerinin kullanılması hayati önem taşır.