PROF. DR. HİDAYET AKDEMİR

Tanım: Göz ve yüzün bir tarafındaki kasların istem dışı, gayri-iradi, kendiliğinden zaman, zaman kasılmalarına verilen addır. Yüz seyirmeleri tipik olarak gözün etrafında başlar daha sonra diğer ağız etrafındaki yüz kaslarına sirayet eder. Seyirmeler 1 dakika veya birkaç dakika sürer. Seyirmeler çoğunlukla yorgunluk, stress, anksiyete, heyecan esnasında artarken istirahat ve uyku esnasında azalmaktadır.
 
Yüz seyirmelerinin tarihçesi:
 
İlk defa 1888 yılında yüz seyirmesinin tarifi yapılmış olup, 1940 yıllarda kadavra çalışmalarında yüz sinirleri üzerine atardamar temasları bildirilmiştir. 1945 yılında beyincik tümörlü hastalarda yüz seyirmeleri olduğu bildirilmiştir. 1947 yılında ilk defa yüz seyirmeli hastalarda atar damar basısı tanımlanmıştır. Günümüzde yüz seyirmeli pek çok hastalar ileri görüntüleme teknikleri ile atar damar basıları tesbit edilmektedir.   
  
Yüz seyirmelerinin  genel özellikleri:
 
Görülme sıklığı: 100 000 kadın da 14- 15, 100 000 erkek arasında 7- 8  kişi olarak rastlanmaktadır. Bu oran trigeminal nevraljili (TN) hastalara göre daha az olup 5 TN hastaya karşılık 1 yüz seyirmesi görülmektedir. 
En sık 40-60 yaşlarında görülmelerine rağmen 70 yaşlarda 100 000 kişide 40 kadar çıkmaktadır. Kadınlar erkeklere göre iki kat daha fazla etkilenmektedir. Asya kökenlilerde daha sık görüldüğü bildirilmiş bunun nedeni bu bölgede yaşayanların beyincik kemiğinin daha dar hacımlı olmasına bağlanmıştır.
 Familyal vakalar bildirilmekle birlikte, herediter formları sık değildir. Tüm yüz seyirmelerinin % 1-2 sinde ailevi geçiş bildirilmiştir.
 
Yüz seyirmelerinin klinik özellikleri:
 
Yüz seyirmeleri aralıklı harketlerle seyreden kronik seyirli bir hastalık olup, hastalar yüz kaslarında ağrısız, tekrarlayıcı, gelip geçici titreme hareketlerinden bahsederler. Yüzün tek tarafındaki kaslarda aralıklı düzensiz kasılmalar olup bu kasılmalar tek taraflı göz çevresindeki kaslarda başlar sonraları ağız etrafındaki kaslarda bazende boyun kasların da bile görülür. Bu istemsiz hareketler hasta tarafında durdurulamaz özellikle heyecan, anksiyete, konuşma, çiğneme ve efor esnasında artar, uyku esnasında % 80 olguda gözlenebilir
 
Yüz seyirmelerinin sebeb ve oluşumu:
 
Yüz seyirmeleri iki grubda sınıflandırılmaktadır:
 1: Primer (birincil) yüz seyirmesi 
Bu grub yüz seyirmesi aynı tarafta yüz siniri felci olmaması, atar damar basısı dışında lezyon olmaması ve kronik gidişli olması genel özelliğidir. Bu grubdaki hastalarda bir geniş atar damar yüz sinirine bası oluşturarak sinirdeki iletimi  engelleyerek seyirmelere neden olmaktadır. Bu teoriye transmission blok teorisi adı verilmekte olup 1968 de Gardner tarfından tanımlanmıştır.
 2: Sekonder yüz seyirmesi genellikle altta yatan başka hastalıklar yüz seyirmesinden sorumludurlar bunlardan;
 
Kafa travması
Beyin tümörleri (köşe tümörleri, paget hastalığı
Beyin damar hastalıkları (anevrizma, AVM)
Multipl skleroz
 
Yüz seyirmelerinin teşhisi:
 
1: İyi bir anemnez ve nörolojik muayene: yüz seyirmelerinde yüz kaslarının hareketlerinin görülmesi bu hastalığın tanısında yeterlidir. Seyirmeleri ortaya çıkarmak için hastayı konuşturmak önemlidir. Hastanın konuşması veya heyacanlanması bu hastalığın görüntüsü olan seyirmeleri görünür hale getirir. Primer yüz seyirmelerinde nörolojik muayene genellikle normaldir. Buna karşılık sokonder  seyirmelerde ise sebeb olan hastalığın beyinciğe veya diğer komşu beyin sapı sinirlerin basısına ait nörolojik şikayet ve bulgularına neden olabilir.
 2: Görüntüleme yöntemlerinden beyin Magnetik Rezonans (MR) tekniği hem primer hemde sekonder yüz seyirmelerine neden olan sebebi ortaya çıkarmaktadır. Burada bu tekniği kullanırken özellikle yüz sinirine ait bir araştırma ve inceleme yapmak önemlidir. Bir normal beyin MR inceleme tekniğinde bu hastalığın nedenini çoğu kez gösteremez. 
3: Yüz sinirinin fizyolojik ileti çalışmalarından EMG( eloktromyelografi) tekniği ise bu yüz sinirini taklid eden bazı hastalıkları ayırd etmek için önemlidir.
   
Yüz seyirmelerinin ayırıcı tanısı:
 
 1: Fasial tik: Yüz kasları dışında vucudun diğer kaslarında benzer istemsiz hareketler olmasıdır. Hemifasial spazmdan farkı hareketlerin kısmen baskılanmasıdır.
 2: Blefarospazm: İki taraflı simetrik ve senkron göz kaslarının tutulması ile hemifasial spazmdan ayırd edilir.
 3: Oromandibüler distoni: altyüz, çene,dil, boğaz ve ağız kaslarında tekrarlayıcı ve devamlı kasılmalar vardır göz kasları tutulmaz.
 4: Fasial miyokimi: Yüz kaslarında devamlı ve dalglara benzer istemsiz kasılmalardır.
 5: Tardif disknezi: Yüz, boyun, kollarda sterotipik hareketlerdir. Gövdede dönme, yüzde buruşma hareketleri tipiktir. 
 6: Fokal epilepsi nöbetleri: Yüzün bir yarısını etkileyen fokal saralar yüz seyirmelerine karışır. EEG önemlidir.
 7: Psikojen: Geceleri uykuda olmazlar.
 
Yüz seyirmelerinin tedavisi:
 
1: Tıbbı tedavi
 2: Cerrahi tedavi
 
 Tıbbı tedavi: Burada kullanılan ilaçlarlardan:  karbomezapin, antikolinerjikler, baklofen, haloperidol, gabapentin, ve diğer ilaçların amacı sedasyondur. Belki bu ilaçlar sadece hafif vakalarda ve cerrahi teknikler uygulanamayan hastalarda düşünülebilir. Bunun dışında yüz seyirmelerinin tedavi seçeneği olarak düşünülmemelidir. Bu tedavi etkisi sınırlıdır.
 Botiliniyum toksin enjeksiyonu: Asetil kolin sinapsını inhibe ederek hedef organda nöronal aktivite kaybıne neden olur. İlk defa 1985 yılında yüz seyirmelerinde kullanılmış başarı oranı farklı raporlara göre %75-90 ulaşmakta etki süresi birkaç ay ile sınırlı olmakta mutlaka tekrarlanması gerekir. Göz kuruluğu, göz kapağında ve yüz kaslarında felçler, çift görme, aşırı göz yaşı salgılanması gibi komplikasyonları vardır. En sık komplikasyon % 20 oranında göz kapağı düşüklüğüdür bu tedavinin en önemli dezavantajları yüksek maliyeti ve tekrarlı enjeksiyon ihtiyacıdır.
 

Cerrahi tedavi: Bu tedavi seçeneği bu hastalıkta altın standart yöntem mikrovasküler dekompresyondur (MVD). Bu tedavi seçeneğinde iki endikasyon vardır.
 1: Tekrarlıyan botoks enjeksiyonları başarısız olduğunda
 2: İlk tedavi seçeneği olarak uygulanmaktadır. 
  Öncelikle yüz ağrılarında olduğu gibi yüz seyirmelerinin adının doğru konması tedavinin başarısıda oldukça önemlidir. Eğer birincil yüz seyirmesi var ise MVD tekniği tecrübeli ellerde ve merkezlerde yapılırsa % 90 üzerinde hem kozmetik hemde fizyolojik başarı vardır.